چرا در ایران هیچ چیزی ارزان نمی‌شود؟

تا حالا چی در ایران ارزون شده؟ اگر قرار بود ارزون بشه که گرون نمی‌شد؟ اینها جملاتی هستند که ما ایرانی‌ها به خوبی با آن آشناییم و آنها را درک می‌کنیم. اما چرا هیچ‌گاه در ایران کالایی ارزان نمی‌شود؟ 

  

 اینها نشان از پدیده و مدل رفتاری مردمی به نام چسبندگی قیمت به سمت بالا حکایت دارد. در این حالت وقتی کالا یا خدماتی به هر دلیل گران شد مردم از ترس گران‌تر شدن آن برای خریدش هجوم می‌برند و باعث کمبود و گرانی بیشتر آن می‌شوند دوم اگر عوامل گرانی آن خدمت یا کالا هم رفع شد بازار در برابر ارزان شدنش مقاومت می‌کند !

در اقتصادی مانند ایران، ارزش اسمی پول رسمی کشور با ارزش واقعی آن فرق می‌کند که دلیلش دستکاری های دستوری یا سیاسی دولت هاست. یا بی جهت بالاست یا وقتی شروع به کاهش می‌کند مردم دیگر اعتمادی آن ندارند.

افزایش خرید در زمان گرانی عادت بسیار مخربی است که ایرانیان دارند شاید مردم و مسئولان نمی‌دانند چگونه به گرانی دامن می‌زنند.
نمونه‌اش همین چند وقت پیش که معاون وزیر از مصوبه‌ای در دولت خبر داد و گفت که دیگر ارز مرجع به واردات کالاهای اساسی اختصاص نمی‌دهند. کمی بعد قیمت گوشت و روغن افزایش زیادی پیدا کرد و مردم برای خرید آن هجوم بردند کمی بعد نیز گفتند که خبر اشتباه بوده است.

اما چه اتفاقی می‌افتد؟ عدم اختصاص ارز مرجع به کالاهای اساسی، تقاضای ارز را در بازار غیررسمی و در نتیجه قیمت ارز را بالا می‌برد. تا قبل از انتخابات بازار ارز در انتظار اعلام نتایج در ثبات نسبی به سر می‌برد و برای پایین نگه داشتن تقاضای ارز در همین مدت خبر پخش و سریع تکذیب شد تا قیمت ارز نوسان زیادی نکند.
از سوی دیگر نیز قرار است به خاطر تحریم مقدار زیادی دارو و غذا به صورت تهاتری وارد شود. اصولا ارزی وارد و بعد تخصیص داده نمی‌شود که بوسیله آن نیازهای ریالی دولت حاصل از فروش ارز تامین شود بنابراین این بار از پدیده چسبندگی قیمت برای افزایش قیمت کالا و کسب درآمد مورد نیاز ریالی استفاده می‌شود.

با پخش این خبر قیمت کالایی که قبلا با ارز ۱۲۲۶ تومانی وارد شده است بالا رفت و کلی هم سود نصیب دلال و مباشرین وزارت بازرگانی می‌کنند، و سپس با تکذیب آن جلوی هجوم به بازار ارز و افزایش قیمت آن را می‌گیرند ولی پدیده چسبندگی نمی‌گذارد قیمت‌ها کاهش چشمگیری پیدا کند بنابراین مواد غذایی تهاتری هم با قیمت جدید فروخته خواهد شد.
حالا نیز بعد از تکذیب‌ها و تاییدها، دولت احمدی‌نژاد در روزهای پایانی فعالیت خود با صدور بخشنامه‌ای رسماَ از ارز مرجع فاصله گرفت. بدین ترتیب بهای ارز بر مبنای "نظام شناور" تعیین می‌شود که به گفته کارشناسان افزایش قیمت کالاهای اساسی و دارو در پی خواهد داشت.
دولت در بخشنامه‌ای جدید اعلام کرد که از این پس ارز مرجع به کالاهای اساسی و دارو تعلق نخواهد گرفت و بدین ترتیب بهای ارز همان قیمتی خواهد بود که در لایحه بودجه سال ۹۲ منظور شده است.